XƏBƏRDARLIQ: Açıq şəkildə satılan çərəzlərdən UZAQ DURUN

“Meyvələrin tərkibindəki vitaminlər və minerallar, eləcə də zəngin qida dəyəri orqanizm üçün çox faydalıdır. Ona görə ki, bu qidalar orqanizmi bir çox mikro və makro elementlərlə təmin edir. Lakin bu gün satışda olan çərəzlərin böyük hissəsi insanlara zərər vurur”. 

Bu sözləri Bizim.Media-ya açıqlamasında qida təhlükəsizliyi üzrə ekspert Məhsəti Hüseynova bildirib.  

Əsasən də qərzəkli hesab edilən çərəzlərdən qoz, fındıq, badam və digərlərini qabıqlı şəkildə almaq daha doğru olar: 

“Onları evdə sındırıldıqdan sonra istehlak etmək lazımdır. Belə olan halda tərkiblərindəki elementlər, hətta uçucu maddələr belə, orqanizm üçün daha faydalı olacaq. Ancaq həmin məhsulları qabıqlarını qırdıqdan sonra ləpə şəklində satılırsa, o zaman efir maddələri də uçub gedir və meyvənin faydalılıq əmsalı aşağı düşür”. 

Müsahibimiz, bu çərəzlər olan təhlükələrlə bağlı məlumat verib: 

“Həmin çərəzlərin və meyvələrin qurudulması zamanı qaydalara düzgün əməl olunmur, bir çox hallarda isə yanlış həyata keçirilir və meyvənin tərkibini dəyişəcək həddə açıq havada saxlanılır. Bu da süni və sənaye üsulu ilə emal olunmuş qida növünə aid edilir. Çünki, onlara həddindən çox istəlik verilir, bəzən də kimyəvi proseslərə məruz qalır.  

Belə ki, rəngini dəyişməməsi üçün bəzi boyaq maddələrdən istifadə olunur. Ümumiyyətlə, qida boyası adı altında istifadə olunsa da, bunların hər biri kimyəvi qatqı maddəsi olduğu üçün müəyyən vaxt keçdikdən və ya açıq havada qaldıqda, yaxud da temperatur rejimi dəyişdikdə, həmin boyalar reaksiyalara məruz qalır və meyvələrin tərkibinə keçir ki, bu da insan orqanizmi üçün təhlükəli hal alır.  

Bu baxımdan, kölgədə qurudulan quru meyvə və çərəzlər daha yaxşı və keyfiyyətli olur. Çünki, bu zaman hansısa kimyəvi qatqıdan istifadə olunmur”. 

Ekspert qeyd edib ki, digər təhlükəli bir məqam, quru meyvələrin satışında mal qonşuluğu prisnipini pozulması yolu ilə satılmasıdır: 

“Ümumiyyətlə, kimyəvi dəyişikliyə məruz qalmış belə meyvələrin bir-birinin yanında saxlanılması yolverilməzdir. Ancaq satış məntəqələrində buna əməl olunmur, üstəlik açıq şəkildə və çəki ilə satışı həyata keçirilir. Bununla da fiziki çirklənməyə məruz qalırlar. İstehlakçılar isə onları aldıqdan sonra yumadan yeyirlər ki, nəticədə çirklənmə onların orqanizminə keçir və mədə-bağırsaq sistemində pozulmalara, eyni zamanda həzm sistemində səbəb olur”.   

Müsahibimiz vurğulayıb ki, qoz, fındıq və badam kimi çərəzlər düzgün saxlanılmadıqda, tərkibində kiflənmələr yaranır: 

“Bəzən də bu, daxilində baş verir və kənardan baxdıqda, görünmür.  Aflotoksin adlı maddə həm açıq şəkildə satılan çərəzlərin tərkibini dəyişdirir həm də mikrob, toz, kif kimi digər yad cisimləri özünə çəkir və birləşmə reaksiyası yaradır. Bu məhsulları yeyən insalarda isə xərçəng yaradır”.

Bir çox hallarda çərəzlərin qarışıq, yaxud duzlanmış və qovrulmuş şəkildə satılır:  

“Əsasən də, kişmiş, qoz, badam, fındıq kimi qovrulmuş çərəzləri bir yerdə, qarışıq paketlənmiş şəkildə satılır. Bu paketlərə də bəzi qatqı maddələri vurulur ki, öz tamını dəyişməsin, bir-birinə yapışmasın və uzun müddət xarab olmasın.  

Yaxud, əgər çərəzlər duzlanmış şəkildədirsə, o zaman sintetik mənşəli monosodium-klutomatdan istifadə olunur ki, bu da insanda asılılıq yaradır, həzm olunmur, üstəlik mərkəzi beyin sisteminin sıradan çıxmasına və ağızdakı ənənəvi dad reseptorlarının pozulmasına səbəb olur. Buna görə də belə çərəzlərdən uzaq durmaq və ya az istifadə etmək lazımdır. Yaxşı olardı ki, belə meyvə və çərəzləri etibar etdiyiniz və ya tanıdığınız, yaxud bağlı yerlərdən almağa çalışın”.